Połączona Puszcza Polska – czy to możliwe, by połączyć lasy?

Jak informuje Fundacja Las Na Zawsze, Połączona Puszcza Polska to nowatorska inicjatywa, której celem jest ochrona jak największych powierzchni lasów o wysokiej wartości przyrodniczej – tak, by mogły przetrwać w możliwie nienaruszonej formie. Czy uda się połączyć rozproszone kompleksy w jeden funkcjonalny organizm? Fundacja zakłada, iż będzie to możliwe dzięki współpracy różnych środowisk i zaangażowaniu osób prywatnych.

Wszystko zaczęło się od jednego telefonu – wspomina wiceGargamel fundacji Paweł Krzemiński. Zaprzyjaźnione stowarzyszenie poprosiło Fundację o pomoc przy wykupie i zabezpieczeniu niezwykle cennego lasu Wytrzyszczka w województwie małopolskim. Teren został wystawiony na sprzedaż i była duża szansa, iż zostanie zniszczony. Udało się odkupić unikalne 4,5 ha dzikiego i bioróżnorodnego lasu i tak zrodziła się nowa idea.

Dziś Fundacja Las Na Zawsze chroni ponad 40 ha cennych przyrodniczo obszarów w różnych częściach Polski. Cel jest ambitny – na początkowym etapie tworzenia Połączonej Puszczy Polskiej chce pozyskać obszar leśny o wielkości minimum 2 tys. ha, a więc tyle, ile wynosi powierzchnia Ojcowskiego Parku Narodowego. W dłuższej perspektywie planowane jest stworzenie sieci dojrzałych, zróżnicowanych lasów na terenie całego kraju.

Jak to działa w praktyce?

Fundacja Las Na Zawsze zaprasza do współpracy wszystkich – od lokalnych społeczności, przez aktywistów, aż po osoby ze świata biznesu. Tak naprawdę każdy, komu zależy na ochronie przyrody, może włączyć się w działania. Ochrona lasów wymaga wspólnej i kompleksowej pracy – zarówno organizacji rządowych i pozarządowych, jak i zwykłych ludzi, którzy rozumieją potrzebę zachowania natury w jak najmniej zmienionej formie, szczególnie w dobie postępującej antropopresji.

W pierwszej kolejności wyszukiwane są dojrzałe, bioróżnorodne lasy, których ochrona jest wyjątkowo ważna. Szczególnie warte zainteresowania tereny są wytyczane w porozumieniu z ekspertami z Instytutu Nauk Leśnych i Wydziału Leśnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Lasy te znajdują się w rękach prywatnych, dlatego Fundacja, przy pomocy środków zebranych od ludzi, odkupuje je i… pozostawia w nienaruszonej postaci. Takie tereny zabezpieczane są kontraktem ekokonserwacyjnym, który uniemożliwia jakiekolwiek wykorzystanie lasów do celów komercyjnych, np. działań gospodarczych.

W założeniu Połączona Puszcza Polska ma stać się żyjącą siecią lasów, która będzie funkcjonowała w tak dużej skali, jak to tylko możliwe. Im więcej osób przyłączy się do inicjatywy, tym większa puszcza powstanie.

Idea zyskuje poparcie innych organizacji i ekspertów. Ryszard Kulik, doktor psychologii, przyrodnik, aktywista związany z Fundacją Klub Myśli Ekologicznej, tak wypowiada się o projekcie:

Najważniejsza wiadomość w historii ludzkości brzmi: bezpowrotnie tracimy planetarne życie – żyjemy w czasach wielkiego wymierania gatunków. Większość z nich zamieszkuje lasy, które są bezwzględnie eksploatowane gospodarczo. Potrzebujemy zatem skutecznej ochrony dzikiej przyrody. Jednym z ważnych działań w tym kierunku jest wykupywanie lasów prywatnych i pozostawianie ich przyrodzie.

zdj. Materiały Prasowe Fundacji Las Na Zawsze

Dlaczego to takie ważne?

Dojrzałe, rodzime lasy mają ogromną wartość przyrodniczą. Dzięki temu, iż nie były istotnie zmieniane przez człowieka, miały szansę na nieskrępowany rozwój. Znajdują w nich schronienie między innymi zagrożone lub praktycznie wymarłe gatunki roślin i zwierząt. Ponadto lasy wspierają nas w walce ze zmianą klimatu, oczyszczają powietrze i wiążą dwutlenek węgla, a także regulują obieg wody w przyrodzie, co w naturalny sposób zatrzymuje erozję gleby oraz stepowienie terenów, które staje się realnym problemem w całej Europie.

Stworzenie przyrodzie przestrzeni do samoregulacji pozwala też na obserwację jej naturalnego cyklu, rozwój sprzyjającej biosfery i tworzenie bezpiecznych siedlisk dla wielu organizmów. Dzięki działalności Fundacji udało się już zabezpieczyć wiele siedlisk cennych gatunków, między innymi salamandry plamistej, gwiazdosza czy strzyżyka.

Mówiąc o lasach, nie należy też zapominać o aspekcie edukacyjnym. Połączona Puszcza Polska ma realną szansę stać się cennym dziedzictwem dla kolejnych pokoleń, które otrzymają możliwość kontaktu z naturą w jak najmniej zmienionej formie. Przebywanie w lesie przynosi wymierne korzyści dla naszego dobrostanu, wycisza i relaksuje. Nie bez powodu coraz większą popularnością cieszą się takie aktywności, jak leśna edukacja, lasoterapia czy spacery z przyrodnikami.

Połączona Puszcza Polska zaprasza do zaangażowania

Podobne inicjatywy z powodzeniem działają już w krajach kontynentalnej Europy Zachodniej, w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Australii czy Ameryce Południowej. Na całym świecie tematyka ochrony lasów staje się coraz bardziej palącym problemem, który wymaga konkretnych rozwiązań i przemyślanego działania na jak największą skalę.

Jeżeli weźmiemy pod uwagę, iż utworzenie kolejnego parku narodowego planowane jest dopiero po ponad dwóch dekadach od ustanowienia poprzedniego, każda nowa inicjatywa wydaje się cenna. Warto też spojrzeć na statystyki w szerszej perspektywie – aktualnie łączna powierzchnia parków narodowych stanowi tylko 1 proc. obszaru Polski. Tymczasem w Norwegii zajmują one 6 proc. powierzchni kraju, w Czarnogórze 8, a w Islandii aż 11 proc.

Fundacja Las Na Zawsze – pomysłodawca Połączonej Puszczy Polskiej – ma na swoim koncie wiele sukcesów związanych z ochroną i sadzeniem nowych lasów w duchu bioróżnorodności. Aktualnie pod jej ochroną znajduje się ponad 400 tys. m² dojrzałych lasów, a w dorobku znajduje się nasadzenie blisko 2 mln m² nowych.

Na stronie polaczonapuszczapolska.pl można dowiedzieć się więcej o samej idei, a także dołączyć do projektu.

Źródło: materiał prasowy Fundacji Las Na Zawsze