Zatoka Fundy – potęga pływów i urok Fundy National Park

Zatoka Fundy to jedno z najciekawszych miejsc na mapie hydrologicznej świata. Jej lejkowaty kształt oraz długość niemal idealnie dopasowana do rytmu pływów sprawiają, iż fale wdzierają się do zatoki z ogromną siłą, a ich wysokość potrafi sięgać choćby 16 m. To największa amplituda pływów na Ziemi. W obrębie zatoki, na północnym wybrzeżu, rozciąga się Fundy National Park, czyli park narodowy pełen klifów, wodospadów i wciąż dzikich ekosystemów.

Zatoka Fundy i największe pływy świata

Zatoka Fundy leży między Nową Szkocją a Nowym Brunszwikiem, na wschodnim wybrzeżu Kanady. Jest znana z największych na świecie różnic poziomu wód podczas pływów, przekraczających choćby 16 m. Dzieje się tak dlatego, iż rytm przypływów pokrywa się z czasem, w jakim woda przemieszcza się tam i z powrotem przez całą zatokę. Taka zgodność powoduje, iż każda kolejna fala wzmacnia poprzednią – jak w rozbujanej huśtawce.

Pływy są tak silne, iż w niektórych miejscach pojawia się zjawisko nazwane bore – przypływowa fala wdziera się w głąb koryta rzecznego. Każdego dnia miliony ton wody przemieszczają się z ogromną siłą, odsłaniając na kilka godzin rozległe połacie dna morskiego. Dla wielu turystów atrakcją są spacery po morskim dnie oraz obserwacje błyskawicznie rosnących słupów wody.

Fundy National Park – oaza nad brzegiem Atlantyku

Położony na południowym wybrzeżu Nowego Brunszwiku Fundy National Park obejmuje ponad 200 km² dzikiej przyrody. To jedno z pierwszych chronionych miejsc w Kanadzie ustanowione w 1950 r. Park oferuje spektakularne widoki m.in. wysokie klify, lasy iglaste i liściaste, a także malownicze wodospady, jak Dickson Falls czy Laverty Falls. Jest też rajem dla pieszych wędrówek – na turystów czeka ponad 100 km szlaków.

Ogromne znaczenie mają tu zjawiska geologiczne i hydrologiczne: linia brzegowa nieustannie się zmienia, a pływy regularnie odsłaniają rafy, skały i muliste tereny zamieszkałe przez rzadkie ptaki i bezkręgowce. W rejonie zatoki znajdują się również charakterystyczne formacje skalne Hopewell Rocks, czyli wieże z piaskowca, które znikają pod wodą podczas przypływu i odsłaniają się przy odpływie. To miejsce jest jednym z najczęściej fotografowanych w całej Kanadzie Atlantyckiej.

Jaskinie morskie w Zatoce Fundy; zdj. llirikfilm/Wikimedia

Turbiny pływowe i ochrona przyrody – przyszłość regionu

Energia pływowa w Zatoce Fundy od lat fascynuje inżynierów. W 1984 r. powstała w Annapolis pierwsza w Ameryce Północnej elektrownia pływowa o mocy 20 MW. w tej chwili prowadzone są kolejne testy systemów turbin zanurzanych bezpośrednio w wodzie. Mają one produkować prąd, nie zakłócając jednocześnie wrażliwych ekosystemów.

Tutejsze wody są domem dla licznych gatunków wielorybów, m.in. zagrożonego wyginięciem wieloryba biskajskiego północnego. Latem można obserwować także humbaki, płetwale i delfiny. Równowaga między rozwojem energetyki a ochroną środowiska to w tej chwili jedno z największych wyzwań tego regionu.

Zatoka Fundy – niezwykłe fakty, które zaskakują naukowców

Zatoka Fundy oddziałuje na czas i to dosłownie. Ogromna masa poruszającej się wody podczas przypływów ma wpływ na lokalne pole grawitacyjne Ziemi. Te zmiany są nie tylko mierzalne, ale i wykorzystywane w nowoczesnej geofizyce, szczególnie przy badaniu mikroskopijnych deformacji skorupy ziemskiej. Co więcej, ruchy wód w Zatoce Fundy są tak precyzyjne i regularne, iż naukowcy wykorzystują je do testowania modeli używanych przy synchronizacji najdokładniejszych zegarów atomowych na świecie.

Nie mniej imponujące są odsłaniane podczas odpływu błota pływowe – zaliczane do najbardziej żyznych środowisk na Ziemi. Tutejsze błota tętnią życiem: zawierają ogromne ilości materii organicznej i biomasy, przewyższając pod tym względem wiele lasów tropikalnych. Znajdują tu schronienie niezliczone gatunki mikroorganizmów, które tworzą podstawę łańcucha pokarmowego zatoki.

Co ciekawe, w rejonie Campobello i Eastport można obserwować zjawisko Old Sow, czyli największy wir wodny w Ameryce Północnej. Powstaje on w wyniku skomplikowanego oddziaływania przypływu i ukształtowania terenu, a jego wirująca forma najlepiej widoczna jest podczas kulminacyjnych pływów.