Walka o czyste powietrze i godne warunki życia – historia społecznego sprzeciwu

W 2021 roku, w zaciszach urzędu gminy prowadzonego przez wójta zasiadającego na tym stanowisku od ponad 20 lat, zapadły pierwsze decyzje dotyczące budowy nowego zakładu. Mieszkańcy miejscowości Woroniec i Sycyna dowiedzieli się o inwestycji dopiero w 2023 roku, widząc wznoszoną halę. Oficjalnie miała to być fabryka produkująca karmę dla psów i kotów. Dziś wiemy, iż była to dezinformacja – miała opóźnić społeczną reakcję na prawdziwy charakter działalności zakładu.

W kwietniu 2023 roku z nowo powstałego zakładu zaczął unosić się uciążliwy odór. W tym samym czasie rozpoczęto budowę drugiego obiektu – oczyszczalni ścieków. Wtedy jeszcze nie zdawaliśmy sobie sprawy, iż jej funkcjonowanie przyniesie jeszcze większe uciążliwości. Oczyszczalnia została uruchomiona we wrześniu 2023 roku.

Uświadomiliśmy sobie, iż jeżeli sami nie podejmiemy działań, fetor pozostanie z nami na zawsze. Rozpoczęliśmy walkę o nasze podstawowe prawo – prawo do czystego powietrza i życia w bezpiecznym środowisku.

Pierwsze kroki w walce o środowisko

Dzięki moim staraniom udało się pozyskać wsparcie i możliwość utworzenia Koła Terenowego Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Nadnoteckiej. Działając w ramach tej organizacji, sześciu członków koła uzyskało status strony w postępowaniu administracyjnym, dotyczącym wydania pozwolenia zintegrowanego. Był to przełomowy moment – listopad 2023 roku.

Przystąpiliśmy do działania:

• kierowaliśmy wnioski o dostęp do informacji publicznej,
• tworzyliśmy dokumenty i petycje,
• podejmowaliśmy inicjatywy uchwałodawcze,
• zgłaszaliśmy uwagi i skargi do odpowiednich organów.

Zwracaliśmy się także do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, który przeprowadzał kontrole i potwierdzał naszą diagnozę: inwestor ignorował przepisy i nie stosował się do zaleceń pokontrolnych. Beztroskie podejście do ochrony środowiska zostało dodatkowo potwierdzone zniszczeniem tamy bobra europejskiego oraz wycinką kilkudziesięciu drzew – wszystko bez wymaganych pozwoleń. Zdarzenia te miały miejsce podczas udrażniania rowu, do którego zrzucano ścieki z oczyszczalni.

Latem 2024 wzmocniłem wiedzę i kompetencje w Kuźni Kampanierów Instytutu Spraw Obywatelskich, korzystając z wiedzy i doświadczeń wykładowców i uczestników.

Plan zagospodarowania przestrzennego – kolejne zagrożenia

W obrębie miejscowości Woroniec istnieją już trzy uciążliwe instalacje: dwie przemysłowe oraz chlewnia na 6000 sztuk trzody chlewnej. W toku analiz odkryliśmy, iż planowane są kolejne inwestycje:

• dwa kompleksy kurników na łączną liczbę ponad 3500 DJP,
• druga chlewnia,
• odnawialne źródło energii (najprawdopodobniej biogazownia).

Gmina przez lata była na jednym z ostatnich miejsc pod względem rozwoju. Realizowane inwestycje wpisywały się w dotychczasową politykę wójta wieloletnich kadencji. Dlaczego do tego doszło? Bo długotrwałe sprawowanie władzy prowadzi do powstawania układów, betonowania struktur i nadużyć. Decyzje dotyczące rozwoju gminy były podejmowane poza wiedzą i udziałem mieszkańców, mimo iż formalnie mieściły się w granicach prawa.

Od tamtej pory naszą dewizą stało się: „Nic o nas bez nas”.