Wyzwania dla europejskich sieci elektroenergetycznych
Europejscy konsumenci i przedsiębiorstwa oczekują energii, która będzie nie tylko tania i czysta, ale także bezpieczna i dostępna. Kluczową rolę w realizacji tych celów odgrywa energetyka wiatrowa, jednak jej dalszy rozwój napotyka na poważne bariery infrastrukturalne. Niedostateczna rozbudowa sieci prowadzi do ograniczeń w dostępie do sieci, zatorów przesyłowych i konieczności redukcji produkcji energii z wiatru.
Nowy budżet UE i wsparcie dla infrastruktury
Komisja Europejska przedstawiła propozycję kolejnych Wieloletnich Ram Finansowych (MFF) na lata 2028–2034. Przewiduje ona przeznaczenie 67 mld euro z Funduszu Konkurencyjności Europejskiej na infrastrukturę elektryfikacyjną oraz zwiększenie budżetu programu Connecting Europe Facility do około 30 mld euro. To wyraźny sygnał, iż modernizacja i rozbudowa sieci stanowi priorytet w polityce energetycznej UE.
Pakiet European Grids – priorytety branży wiatrowej
Jeszcze w tym roku Komisja Europejska ma zaprezentować tzw. European Grids Package – zestaw rozwiązań mających przyspieszyć rozwój i modernizację sieci elektroenergetycznych. Przemysł wiatrowy wskazuje, iż najważniejsze będą:
- Planowanie sieci: Potrzebne jest podejście odgórne na poziomie UE lub regionów, zamiast dotychczasowego modelu oddolnego (TYNDP). Pozwoli to lepiej realizować cele europejskie i krajowe oraz zapewni odporność i stabilność sieci ponad granicami państw.
- Uproszczenie procedur: Proces uzyskiwania pozwoleń na nowe linie przesyłowe trwa choćby dekadę. Konieczne są jednolite, przejrzyste i cyfrowe procedury oraz uznanie inwestycji w sieci za nadrzędny interes publiczny.
- Dostęp do sieci: Obowiązujący model „kto pierwszy, ten lepszy” prowadzi do blokowania mocy przez projekty spekulacyjne. Potrzebny jest system preferujący inwestycje efektywnie wykorzystujące przyłącze i wspierające integrację systemową.
Finansowanie i elastyczność sieci
Komisja Europejska szacuje, iż do 2030 r. na inwestycje w sieci potrzeba aż 584 mld euro. Znaczna część tego ciężaru spadnie na krajowe systemy i taryfy sieciowe. Operatorzy potrzebują stabilnych warunków oraz narzędzi ograniczających ryzyko, takich jak zielone obligacje czy gwarancje rządowe. Szczególne wsparcie powinno trafić do operatorów sieci dystrybucyjnych, aby nie obciążać nadmiernie odbiorców końcowych.
Rosnąca produkcja energii z wiatru powoduje coraz częstsze ograniczenia (curtailment) ze względu na niewystarczającą elastyczność sieci. Konieczne jest włączenie do planowania sieciowego rozwiązań takich jak magazyny energii, hybrydowe elektrownie czy mechanizmy odpowiedzi po stronie popytu.
Podsumowanie
Bez szybkich i skoordynowanych działań na poziomie unijnym rozwój OZE, a zwłaszcza energetyki wiatrowej, będzie spowalniany przez bariery infrastrukturalne. Nowe ramy finansowe i pakiet legislacyjny dotyczący sieci to szansa na przyspieszenie transformacji energetycznej i wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego Europy.
Zobacz również:
- Z KPO już ponad 50 mld zł na sieci elektroenergetyczne. Rząd kończy cykl umów z operatorami
- Grecja otrzyma 3,13 mld euro z NextGenerationEU – środki trafią m.in. na modernizację sieci elektroenergetycznej
- Stoen Operator otrzymał ponad 37 mln zł dofinansowania na rozwój warszawskiej sieci elektroenergetycznej
- PSE – Polskie Sieci Elektroenergetyczne: najważniejszy Gracz w Polskim Systemie Energetycznym
- Wysoki wzrost odmów przyłączeń do sieci elektroenergetycznej i gazowej
Źródło: WindEurope