5 godzin temu
17 czerwca obchodzimy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą – święto ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych, które ma na celu zwrócenie uwagi na rosnący problem niedoboru wody na świecie. Polska należy do państw o najniższych zasobach wodnych w Europie, a sytuacja w związku ze zmianami klimatycznymi staje się coraz bardziej niepokojąca – informuje Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy.
Polska wśród państw zagrożonych deficytem wody
Zasoby wód powierzchniowych w naszym kraju wynoszą zaledwie 1,6 tys. mł rocznie na mieszkańca, co stanowi niemal trzykrotnie mniej niż średnia europejska. Tymczasem zmiany klimatu sprawiają, iż susza staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań środowiskowych i gospodarczych XXI wieku.
Eksperci ostrzegają, iż opady będą coraz częściej miały charakter nawalny, a pomiędzy nimi będą występować dłuższe okresy bezdeszczowe. Taki rozkład opadów dodatkowo pogłębia problem z niedoborem wody w glebie i zasobach podziemnych.
Susza ma wiele twarzy – od atmosferycznej po hydrologiczną
Zjawisko suszy nie ogranicza się wyłącznie do braku deszczu. Może przybierać różne formy: od atmosferycznej (czyli niedoboru opadów), przez rolniczą (niedobór wilgoci w glebie), aż po hydrologiczną i hydrogeologiczną (obniżenie poziomu rzek i wód podziemnych).
Jak tłumaczy Michał Marcinkowski, hydrolog z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, intensywne opady, które coraz częściej obserwujemy, nie są rozwiązaniem problemu:
– Obfite opady deszczu, zwłaszcza o charakterze nawalnym, w rzeczywistości tylko w ograniczonym stopniu przyczyniają się do uzupełnienia zasobów wód podziemnych. Gwałtownie spadające na przesuszoną ziemię duże ilości wody w większości spływają po powierzchni terenu, zamiast wsiąkać w głąb. Choć intensywne opady mogą chwilowo złagodzić skutki suszy, nie prowadzą do trwałego uzupełnienia głębszych warstw gleby. Daje to jedynie złudne wrażenie, iż problem został zażegnany – w rzeczywistości w wielu regionach Polski poziom nawodnienia gleby przez długi czas jest zbyt niski – wyjaśnia ekspert.
Najbardziej narażone regiony – susza rolnicza zagrożeniem dla produkcji żywności
Z danych zawartych w Planie przeciwdziałania skutkom suszy wynika, iż niemal 45% powierzchni terenów rolnych i leśnych w Polsce jest zagrożonych suszą rolniczą. Najbardziej narażone są województwa położone w centralnej części kraju, w tym Wielkopolska.
Susza rolnicza niesie za sobą poważne skutki – od spadku plonów, przez pogorszenie jakości upraw, po zwiększoną podatność roślin na szkodniki. To z kolei przekłada się bezpośrednio na ceny żywności i bezpieczeństwo żywnościowe kraju.
Adaptacja do zmian klimatu – co możemy zrobić już dziś?
Eksperci są zgodni: konieczne są zdecydowane działania adaptacyjne, które pozwolą skutecznie przeciwdziałać skutkom suszy. Priorytetem powinno być zatrzymywanie wód opadowych w miejscu wystąpienia opadu, nie tylko w dolinach rzecznych, ale w każdej części zlewni.
Wśród najważniejszych działań wymienia się rozwój naturalnych metod retencji, ochronę i odbudowę terenów podmokłych, a także zmianę praktyk rolniczych – w tym wybór gatunków roślin odpornych na suszę i efektywne gospodarowanie wodą.
– Adaptacja jest bardzo szerokim, wieloaspektowym procesem, w którym każdy z nas może i powinien odegrać istotną rolę – podkreśla Michał Marcinkowski z IOŚ-PIB.
Nie mniej ważna jest edukacja oraz zaangażowanie lokalnych społeczności, które poprzez codzienne wybory i decyzje również mają wpływ na gospodarkę wodną.
Woda to zasób strategiczny – korzystajmy z niej odpowiedzialnie
Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą to okazja, by przypomnieć, iż woda to nieograniczony zasób, ale dobro, które wymaga odpowiedzialnego zarządzania. Jej racjonalne wykorzystywanie ma najważniejsze znaczenie nie tylko dla środowiska naturalnego, ale też dla przyszłości gospodarki i jakości naszego życia.
Świadome korzystanie z wody to dziś nie wybór, ale konieczność.
Źródło i pełna informacja: Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy
