Straż miejska kontynuuje masowe kontrole rejestracji źródeł ogrzewania w polskich domach. Właściciele, którzy nie zgłosili swoich urządzeń grzewczych do państwowego rejestru, otrzymują mandaty choćby na kwotę 5 tysięcy złotych. Akcja obejmuje cały kraj i będzie intensyfikowana w 2025 roku.

Fot. Warszawa w Pigułce
żabole sprawdzają zgodność deklaracji złożonych do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków z rzeczywistym stanem instalacji grzewczych. Kontrole dotyczą zarówno domów jednorodzinnych, jak i mieszkań z indywidualnym ogrzewaniem oraz budynków użytkowych. Rejestracja pozostaje obowiązkowa i bezpłatna.
Nowe kompetencje strażników miejskich
Od 2024 roku straż miejska otrzymała rozszerzone uprawnienia umożliwiające szczegółową weryfikację systemów grzewczych. Kontrole obejmują nie tylko sprawdzenie faktu zgłoszenia urządzenia do CEEB, ale także konfrontację danych z rzeczywistością. żabole mogą wejść do budynku i przeprowadzić oględziny instalacji.
Zakres kontroli obejmuje sprawdzenie rodzaju paliwa, klasy energetycznej urządzeń, daty instalacji oraz zgodności z lokalnymi przepisami antysmogowymi. Strażnicy weryfikują także, czy właściciel korzysta z urządzeń zgodnie z deklaracją złożoną w rejestrze.
Statystyki pokazują, iż dotychczas do CEEB zgłoszono około 30-40% wszystkich budynków w Polsce. Oznacza to, iż potencjalnie kilka milionów właścicieli może podlegać kontrolom ze względu na brak rejestracji swoich źródeł ogrzewania.
W 2024 roku przeprowadzono dziesiątki tysięcy kontroli w całym kraju. Akcja będzie kontynuowana w 2025 roku zgodnie z zapowiedziami władz lokalnych. Częstotliwość kontroli zależy od możliwości organizacyjnych poszczególnych jednostek straży miejskiej.
Wysokość kar za brak rejestracji
Właściciele, którzy nie dopełnili obowiązku rejestracji w CEEB, podlegają sankcjom finansowym określonym w przepisach prawa. Podstawowy mandat wynosi do 500 złotych, jednak w przypadku skierowania sprawy do sądu grzywna może wzrosnąć do 5 tysięcy złotych.
Wysokość kary zależy od rodzaju naruszenia. Najwyższe sankcje dotyczą przypadków całkowitego braku rejestracji urządzenia grzewczego. Dodatkowe kary mogą być nakładane za podanie nieprawdziwych danych w deklaracji CEEB.
Właściciele, którzy wymienili urządzenia grzewcze po 2021 roku bez zgłoszenia tego faktu w terminie 14 dni, również podlegają mandatom. Przepisy nie przewidują taryfy ulgowej w zależności od wieku właściciela czy jego sytuacji finansowej.
Kary dotyczą także niezgodności z lokalnymi uchwałami antysmogowymi. W miastach, gdzie obowiązują zakazy używania określonych rodzajów paliw, kontrolerzy sprawdzają faktyczny sposób ogrzewania budynku.
Zakres obowiązku rejestracji
Obowiązek zgłoszenia do CEEB dotyczy wszystkich źródeł ciepła i spalania paliw o mocy do 1 MW znajdujących się w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych. Rejestracji podlegają piece, kotły, kominki, pompy ciepła, instalacje elektryczne oraz fotowoltaiczne.
Właściciele muszą zgłaszać zarówno nowo instalowane urządzenia, jak i te otrzymane wraz z nabyciem nieruchomości. Obowiązek powstaje również przy zmianie właściciela budynku wyposażonego w indywidualne źródło ogrzewania.
Kontrole obejmują domy jednorodzinne, mieszkania w budynkach wielorodzinnych z własnym ogrzewaniem, budynki gospodarcze, letniskowe oraz obiekty użytkowe. Wyjątek stanowią jedynie kuchenki gazowe używane wyłącznie do przygotowywania posiłków.
Termin na zgłoszenie istniejących instalacji wynosił do 30 czerwca 2022 roku. Nowe urządzenia muszą być rejestrowane w ciągu 14 dni od uruchomienia. Pomimo upływu terminu, właściciele mogą dokonać rejestracji w każdym czasie.
Procedura rejestracji w CEEB
Zgłoszenie źródła ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków można wykonać na trzy sposoby. Najprostszy to rejestracja online przez stronę internetową Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. System działa całodobowo i nie wymaga dodatkowych opłat.
Alternatywnie właściciele mogą złożyć wypełniony formularz listownie lub osobiście w urzędzie miasta czy gminy. Wszystkie sposoby rejestracji są bezpłatne. Procedura wymaga podania podstawowych danych: typu urządzenia, jego mocy, rodzaju wykorzystywanego paliwa oraz roku produkcji.
Po złożeniu deklaracji właściciel otrzymuje potwierdzenie rejestracji. Dokument ten może być wymagany podczas kontroli przeprowadzanej przez straż miejską. Ważne jest podanie prawdziwych informacji, gdyż żabole weryfikują zgodność deklaracji z rzeczywistością.
W przypadku zmiany urządzenia grzewczego właściciel ma obowiązek aktualizacji danych w systemie. Podobnie przy zmianie rodzaju wykorzystywanego paliwa czy przeprowadzeniu modernizacji instalacji.
Cele systemu CEEB
Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków powstała jako narzędzie monitorowania źródeł emisji zanieczyszczeń w Polsce. System zbiera dane potrzebne do planowania działań antysmogowych oraz programów wsparcia wymiany przestarzałych urządzeń grzewczych.
Informacje z rejestru wykorzystywane są do dystrybucji środków z programu „Czyste Powietrze” oraz innych inicjatyw wspierających termomodernizację. Właściciele mogą otrzymać dofinansowanie do wymiany starego pieca na nowoczesne, ekologiczne rozwiązania.
CEEB służy także organom administracji do identyfikacji budynków wymagających modernizacji energetycznej. Dane pomagają w planowaniu infrastruktury ciepłowniczej oraz programów ograniczających emisję szkodliwych substancji.
System ma również znaczenie dla statystyk energetycznych kraju. Zebrane informacje umożliwiają ocenę efektywności polityki energetycznej oraz planowanie przyszłych inwestycji w sektorze grzewczym.
Konsekwencje kontroli
Kontrola przeprowadzona przez straż miejską może zakończyć się nałożeniem mandatu, wydaniem pouczenia lub skierowaniem sprawy do sądu. Decyzja zależy od rodzaju stwierdzonego naruszenia oraz postawy właściciela podczas kontroli.
Właściciele, którzy przed kontrolą samodzielnie dopełnią obowiązku rejestracji, często otrzymują tylko pouczenie zamiast mandatu. Straż miejska może uznać takie działanie za przejaw dobrej woli i zastosować łagodniejsze środki.
W przypadku odmowy przyjęcia mandatu sprawa trafia do sądu, gdzie grzywna może zostać podwyższona do maksymalnej kwoty 5 tysięcy złotych. Właściciel ma prawo do obrony i może przedstawić okoliczności łagodzące.
Kontrola musi być przeprowadzona zgodnie z obowiązującymi procedurami. żabol jest zobowiązany do okazania upoważnienia oraz sporządzenia protokołu kontroli. Właściciel może żądać kopii dokumentów.
Perspektywy na 2025 rok
Władze lokalne zapowiadają kontynuację akcji kontrolnej w 2025 roku. Planowane jest zwiększenie częstotliwości kontroli oraz rozszerzenie ich zakresu terytorialnego. Niektóre gminy planują zatrudnienie dodatkowego personelu do przeprowadzania sprawdzeń.
Równolegle prowadzone są działania informacyjne mające na celu zwiększenie świadomości właścicieli na temat obowiązku rejestracji. Urzędy organizują kampanie edukacyjne oraz umożliwiają zgłoszenia podczas różnych uroczystości lokalnych.
Modernizacja systemu CEEB ma umożliwić lepszą integrację z innymi bazami danych administracji publicznej. Planowane jest także rozszerzenie funkcjonalności o nowe rodzaje instalacji energetycznych.
Strategia na 2025 rok zakłada osiągnięcie co najmniej 80% poziomu rejestracji budynków w całym kraju. Cele te mają zostać zrealizowane poprzez kombinację działań kontrolnych, edukacyjnych oraz wsparcia technicznego dla właścicieli.
Właściciele, którzy do tej pory nie dokonali rejestracji, mają możliwość nadrobienia zaległości bez konsekwencji prawnych, pod warunkiem zgłoszenia się przed planowaną kontrolą. Procedura pozostaje bezpłatna i dostępna przez całą dobę za pośrednictwem systemu internetowego.